Gốm Sa Huỳnh – Kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai

Văn hóa Sa Huỳnh là một nền văn hóa cổ có niên đại cách đây 3500-2000 năm. Đặc trưng của văn hóa Sa Huỳnh là táng thức mộ chum được làm bằng gốm Sa Huỳnh thuộc giai đoạn gốm tiền sử trong tiến trình gốm sứ Việt Nam.

Đồ gốm Sa Huỳnh phong phú về loại hình, đa dạng về kiểu dáng và nguồn nguyên liệu được lấy ngay tại nơi cư dân Sa Huỳnh cư trú. Đó là các loại hình chum, nồi, bình, bát đĩa… với phong cách chế tác đồ gốm độc đáo, thể hiện văn hoá của các cư dân vùng duyên hải Việt Nam từ hậu kỳ đá mới đến thời đại sắt sớm.

Làng gốm Phổ Khánh (Đức Phổ, Quảng Ngãi) nơi người dân đang bảo tồn gốm tiền sử Sa Huỳnh trong vô thức, là một trong những giá trị văn hóa quan trọng nằm trong không gian văn hóa Sa Huỳnh. Làng chỉ làm gốm mộc, đều là đất sét nung chứ không sử dụng men. Thợ gốm chủ yếu làm các công đoạn bằng thủ công, lấy đất, nhào nặng, nung bằng củi trong lò truyền thống tại nhà để tạo ra sản phẩm hoàn hảo. Làng nghề đã được tỉnh công nhận là làng gốm truyền thống, hiện nay làng chủ yếu sản xuất các loại gốm gia dụng như: nồi niêu, trách, trả rang, ấm nước…

                  Làng gốm Phổ Khánh là di sản quý giá cần được gìn giữ, phát triển trong tương lai và là một trong những luận cứ khoa học cho Không gian văn hóa Sa Huỳnh. Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đoàn Ánh Dương đang tiến hành xây dựng mạng lưới hợp tác xã, kết nối làng gốm Phổ Khánh với không gian văn hóa Sa Huỳnh nhằm bổ sung vào hồ sơ Công viên địa chất Lý Sơn – Sa Huỳnh. Hiện nay tại Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi đang trưng bày hơn 300 hiện vật thuộc văn hóa Sa Huỳnh. Đặc biệt là Bộ sưu tập bình gốm đất nung Long Thạnh đã được công nhận là Bảo vật quốc gia.

THÙY DƯƠNG