Sa Huỳnh muối mặn trăm năm

Diêm dân lưng áo ướt đẫm mồ hôi cần mẫn giữa ruộng muối trong tiết trời nắng như đổ lửa. Những ụ muối trắng tinh phơi mình dưới nắng, neo nỗi buồn trong mắt người diêm dân. Bởi lẽ “giá bán cả bao muối chưa đủ mua tô phở”. Dẫu vậy, qua bao tháng rộng năm dài, người dân vẫn dãi nắng dầm sương làm ra hạt muối mặn mòi vị biển cả, mang tên: muối Sa Huỳnh.

Làng muối Sa Huỳnh: Chuyện trăm năm…

Theo sử liệu, nghề sản xuất muối ở Sa Huỳnh bắt đầu hơn 200 năm trước. Thuở ấy, có người đàn ông họ Ngô từ đất bắc di cư vào nam định cư cạnh vùng biển Sa Huỳnh bốn mùa lộng gió. Nơi đây có đầm nước mặn thông với đại dương qua cửa biển Sa Huỳnh. Cạnh đầm nước là khu đất sình lầy với lau cỏ phất phơ trong gió. Lúc rỗi rãi, ông thường dạo quanh bờ đầm thưởng ngoạn trời nước bao la.

Ngày nọ, ông phát hiện vũng nước đọng có lớp màng mầu trắng lấp lánh dưới nắng. Ông đưa tay sờ nhẹ, lớp màng vỡ thành những hạt nhỏ mang vị mặn đậm đà khi nếm thử trên đầu lưỡi. Những hạt muối ấy giúp ông ý tưởng sử dụng nguồn nước mặn trong đầm sản xuất muối. Ông cần mẫn phát dọn, be bờ, tạo thành những ô ruộng vuông vức trước ánh mắt tò mò của cư dân trong vùng. Sau nhiều ngày chờ đợi, mọi người hồ hởi đón nhận những hạt muối đầu tiên từ tay ông trao tặng. Họ vui mừng khôn xiết rồi gắng sức cùng ông mở mang ruộng đồng, dâng cho đời hạt muối trắng đậm đà hương vị biển khơi.

Diêm dân trên ruộng muối Sa Huỳnh.
Nguồn ảnh: zingnews.vn

Một ngày trên cánh đồng muối Sa Huỳnh

Một ngày trên cánh đồng muối Sa Huỳnh bắt đầu từ sáng tinh mơ. Khi những tia nắng đầu tiên còn e ấp sau lũy tre làng, từng đoàn người đầu đội nón lá, vai mang quang gánh, tay xách bồ cào đi về phía biển. Vào giữa trưa, lúc mặt trời lên cao, người dân sử dụng công cụ đo độ mặn nước biển để xác định nồng độ muối. Cái nắng chói chang, bỏng rát da thịt nơi đây chỉ thích hợp để làm muối. Càng nắng, muối càng nhanh kết tinh.

Khắc nghiệt là vậy, những diêm dân vẫn phơi mình trên cánh đồng để chờ đợi thành quả lao động. Khoảng 2h chiều, muối kết tinh, diêm dân lại hối hả thu hoạch muối. Từng ụ muối trắng tinh được gom lại. Tiếp tục là đến công đoạn gánh muối về điểm tập kết. Từng đoàn người gánh muối trĩu vai, gương mặt thấm đẫm mồ hôi nhưng vẫn ánh lên nét rạng ngời, thỏa mãn về thành quả lao động của một ngày dài. Hoàng hôn dần buông, mặt trời dần lặn xuống phía chân trời xa tít, người nông dân trên ruộng muối vẫn mải miết với những công việc cuối ngày.

Diêm dân trên cánh đồng muối Sa Huỳnh

“Mặn chát” một kiếp nghèo

Trước đây nghề làm muối ở Sa Huỳnh có nhiều thăng trầm với nhiều lý do khác nhau. Có khoảng thời gian, nơi đây được ví von là “làng muối đắng” vì công sức diêm dân bỏ ra cho đồng muối đều uổng phí, cuộc sống nhọc nhằn. Mỗi ngày công làm muối chỉ được vài chục nghìn đồng. Vậy nên cái nghèo cứ đeo bám họ từ đời ông cha đến giờ.

Dù vất vả nhưng nghề làm muối vẫn được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Những năm gần đây, được Nhà nước hỗ trợ, người dân làng muối Sa Huỳnh đã mạnh dạn đầu tư ứng dụng mô hình sản xuất mới. Gần 7 km đê ngăn mặn được xây dựng, gần 1/3 diện tích cánh đồng muối đã được tráng bê tông và trải giấy bạc. Nhờ đó, chất lượng hạt muối ở Sa Huỳnh rất tốt, được người tiêu dùng ưa chuộng. Muối ở Sa Huỳnh được sử dụng trong công nghiệp chế biến thủy sản và phục vụ đời sống. Thị trường tiêu thụ muối ngày càng mở rộng ra khắp khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Sa Huỳnh ngày nay là 1 trong 3 vựa muối lớn nhất cả nước.

Ngoài vụ muối, họ nuôi cá, nuôi hàu, tôm, cua…và làm dịch vụ du lịch nữa. Cuộc sống hằng ngày, vì thế mà cũng khá hơn xưa.

Sa Huỳnh đã đến ngày “thay da đổi thịt”

Hiện nay, khách du lịch cũng đã tìm đến với biển Sa Huỳnh nhiều hơn. Tuy cơ sở vật chất cho du lịch chưa nhiều, nhưng đã xuất hiện những nhà hàng, nhà nghỉ cùng hệ thống các cửa hàng phục vụ du lịch. Từ một làng chài nghèo nàn và hoang sơ, Sa Huỳnh ngày nay đã trở thành một thị tứ nhỏ xinh, nằm ẩn mình dưới hàng dương rủ bóng.

Đến với Sa Huỳnh, du khách không chỉ có được những trải nghiệm thú vị, những bức ảnh đẹp, tinh khôi bên đồng muối, được cùng diêm dân trải nghiệm cách làm ra những hạt muối trắng ngần, mà còn có dịp tới thăm nhiều cảnh đẹp thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.

Thùy Dương